OPG چیست؟
اگر تا به حال به دندانپزشکی مراجعه کرده باشید، احتمالاً نام عکس OPG را شنیده‌اید. این عکس در واقع نوعی رادیولوژی از دندان برای تشخیص دقیق‌تر آسیب‌ها و مشکلات فک بالا و پایین و همچنین دندان‌ها محسوب خواهد شد. دندان‌پزشک به کمک عکس OPG از پوسیدگی‌ها، عفونت‌ها و موقعیت ریشه دندان و موارد دیگر اطلاع پیدا کند. نوع اشعه مورد استفاده برای ثبت تصویر OPG، همان اشعه ایکس معروفی است که در اکثر حوزه‌های پزشکی کاربرد دارد. باید بدانید که تصویربرداری OPG هیچ‌گونه خطری نداشته و روشی تقریباً ایمن به شمار خواهد رفت. با پیشرفت فنّاوری، امروزه اشعه مورد استفاده در این نوع عکس‌برداری بسیار سطحی بوده و آسیبی را به بیمار وارد نخواهد کرد.
در ادامه با ما در شرکت آریا تندیس همراه باشید تاتمام نکات مربوط به OPG را با شما مرور کنیم.
عکس OPG
تصویر OPG همان عکس معروف دندانپزشکی است. این عکس اطلاعات کامل و دقیقی را از دندان‌ها و فک ارائه نموده و برای انواع اقدامات دندانپزشکی ضروری است. برای ثبت این تصویر از بیمار خواسته می‌شود مقابل دستگاه بایستد یا روی صندلی بنشیند، سپس چانه روی دستگیره پلاستیکی قرار خواهد گرفت. از آنجایی که ممکن است بیمار در طول عکس‌برداری سر خود را تکان دهد، ضروری است دهان گیر پلاستیکی متصل به دستگاه را بین دندان‌ها فشار دهد. پس از اطمینان از ثابت ماندن سر، دستگاه اطراف سر بیمار چرخیده و عکس‌برداری OPG انجام خواهد شد.
کاربرد عکس OPG
اگر دچار دندان‌درد شده‌اید یا به‌طور کلی دوست دارید از وضعیت فک و دندان‌های خود مطلع شوید، باید بدانید که پس از مراجعه به پزشک حتماً برای گرفتن عکس دندانی OPG ارجاع داده خواهید شد. این روش یک معاینه بسیار معمولی است و اطلاعات مهمی را درباره سینوس‌های فک بالا، ناهنجاری‌های استخوانی، وضعیت قرارگیری دندان‌ها و ریشه و همچنین وجود عفونت یا پوسیدگی به پزشک ارائه می‌دهد. بعلاوه، پزشکان برای کاشت یا کشیدن دندان، قرار دادن دندان مصنوعی کامل یا جزئی و بسیاری از موارد دیگر، عکس OPG را تجویز خواهند نمود.
به‌طور کلی انجام تصویربرداری OPG بسیار راحت‌تر از روش‌های دیگری چون پاناروما یا توموگرافی رایانه‌ای است. علاوه بر این، لازم به ذکر است که این روش هیچ‌گونه خطری نداشته و آسیبی را به دهان یا بدن بیمار وارد نخواهد کرد.
نکات انجام رادیولوژی دندان برای کودکان
سلامت دهان و دندان کودکان یکی از نگرانی‌های همیشگی برای والدین به شمار خواهد رفت. تا کنون مشخص شده که کودکان علاقه وافری به شیرینی‌های و شکلات داشته و این دو خوراکی از موارد مخرب دندان هستند. بنابراین، از آنجایی که کودکان در معرض آسیب‌های دندانی هستند توصیه می‌شود هر شش ماه یک‌بار رادیولوژی OPG برای آن‌ها انجام شود.
در صورتی که پزشک پس از مشاهده تصویر OPG و معاینه دهان کودک تشخیص دهد که دندان و لثه‌ها سالم هستند، ممکن است مدت انجام تصویربرداری را بیشتر کند. نکته حائز اهمیت درباره رادیولوژی دهان کودکان این است که اشعه‌های تصویربرداری نسبت به گذشته امن‌تر شده و خطری برای کودکان نخواهد داشت.
اقدامات لازم برای انجام رادیولوژی دهانی
برای عکس OPG دندانی باید لباس ساده پوشیده و تمامی زیورآلات، عینک یا ایمپلنت‌های بخش بالایی بدن را خارج کرد، این موارد در عکس ظاهر شده و ممکن است تصویر OPG را مبهم کنند. در صورتی که بیمار باردار باشد، حتماً باید پیش از انجام تصویربرداری به پزشک مربوطه اطلاع دهد. معمولاً رادیولوژی از دندان در طول دوران بارداری انجام نشده و این کار به پس از زایمان موکول خواهد شد. با این وجود در برخی موارد که عفونت سطح زیادی از دهان را درگیر کرده یا آسیب به دهان یا فک زیاد باشد، رادیولوژی انجام خواهد شد.
انواع عکس‌برداری‌های دهانی
به طور کلی عکس‌برداری از حفره دهانی و فک به دو نوع رادیولوژی داخل دهانی و رادیولوژی خارج دهانی تقسیم می‌شوند. هر یک از این نوع تصاویر توسط دستگاه‌های تصویربرداری OPG قابل انجام بوده و در نهایت عکس‌های باکیفیت برای انجام اقدامات دندانپزشکی ارائه می‌شوند. در زیر به ارائه توضیحاتی درباره هر یک از روش‌های عکس‌برداری داخل و خارج دهانی پرداخته خواهد شد.
رادیولوژی داخل دهانی
- عکس‌های Bitewing: در این روش بیمار باید دهان را بسته و دندان‌ها را فشار دهد. عکس‌هایی که با این روش گرفته می‌شوند جزئیات دقیق دندان‌های بالا و پایین را ارائه می‌دهند.
- عکس Periapical: از این تصاویر برای چک کردن دندان‌ها و محل اتصال ریشه دندان به فک استفاده خواهد شد. عکس Periapical برای بررسی ضایعه‌های دهانی و لثه‌ای استفاده می‌شود.
- عکس Occlusal: از این نوع تصویربرداری بیشتر برای ارزیابی میزان رشد و وضعیت دندانی کودکان استفاده می‌شود.
رادیولوژی خارج دهانی
- رادیولوژی Panoramic: در رادیولوژی پانورامیک کلیه دندان‌ها مشخص می‌شوند. این نوع تصویربرداری همان رادیولوژی OPG است که در آن سر بیمار ثابت مانده و دستگاهی به دور سر وی می‌چرخد.
- رادیولوژی Cephalometric: از این تصویر برای بررسی نزدیکی و ارتباط دندان‌ها با فک بیمار استفاده می‌شود. متخصصین ارتودنسی معمولاً برای مرتب کردن دندان‌ها این نوع رادیولوژی را تجویز خواهند کرد.
خطرات عکس‌برداری OPG
طی پژوهش‌های گسترده و دقیقی که توسط محققین درباره نوع اشعه، طول موج و به‌طور کلی رادیولوژی OPG انجام شده، مشخص شد که این تصویربرداری، یکی از کم‌خطرترین نوع رادیولوژی با اشعه ایکس است. استفاده از اشعه ایکس دیجیتالی در دستگاه نیز باعث شده پرتو کاربردی تا %80 کاهش یافته و بسیار سطحی باشد. هرچند به دستگاه بسیار بزرگ است اما اشعه از یک مخروط کوچک خارج شده و حوزه تابش به کمتر از یک دایره با قطر 8 سانتی‌متر خواهد رسید.
